ในบทความก่อนเราพูดถึง ความหมายของสีที่ใช้ในแผนที่ ในบทความนี้เรายังคงอยู่ในเนื้อหาของแผนที่ จะพูดถึง ความสำคัญและ ประโยชน์ของแผนที่ อย่างที่เราทราบกันดี แผนที่ หรือ Map คือรูปภาพที่แสดงลักษณะและประเภทต่างๆ ของพื้นที่ในบริเวณใดบริเวณหนึ่ง หากพูดถึงแผนที่ แน่นอนหลายๆคนจะนึกถึง Google Map เพราะเป็นบริการแผนทีดิจิทัลที่เราคุ้นเคยและใช้งานมากที่สุด
ในปัจจุบันการออกแบบแผนที่ได้มีการแสดงรายละเอียดข้อมูลทางภูมิศาสตร์ต่างๆ เพิ่มมากขึ้น เพื่อให้สะดวกต่อการศึกษาข้อมูลโดยไม่จำเป็นต้องเดินทางไปยังสถานที่นั้นด้วยตัวเอง นอกจากนี้ แผนที่ยังสามารถใช้เป็นตัวช่วยหรือคู่มือในการเดินทางไปยังที่ต่างๆ ได้อย่างถูกต้องและแม่นยำ
ความสำคัญของแผนที่
เนื่องจากแผนที่เป็นเหมือนเครื่องมือที่แสดงข้อมูลทางภูมิศาสตร์อย่างละเอียด แผนที่จึงมีความสำคัญทั้งต่อมนุษย์เราโดยตรง และมีความสำคัญอย่างมากต่อเศรษฐกิจ สังคม รวมไปถึงในเรื่องของการเมืองด้วยเช่นกัน โดยมนุษย์จะใช้แผนที่เป็นตัวช่วยในการดำเนินงานหรือการประกอบกิจการต่างๆ และในด้านเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง แผนที่จะมีความสำคัญในการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อหาศักยภาพของภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากรที่มีอยู่เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
ประโยชน์ของแผนที่
แผนที่มีประโยชน์มากมายมาตั้งแต่สมัยโบราณ ในยุคก่อนมนุษย์ออกแบบแผนที่มาเพื่อใช้เป็นเครื่องแสดงเส้นทางในการเดิน รวมทั้งใช้เป็๋นเครื่องแสดงถิ่นที่อยู่อาศัยและแหล่งอาหารทางภูมิศาสตร์ ปัจจุบันมนุษย์นำแผนที่มาใช้ประโยชน์ในการจัดวางผังเมือง เนื่องจากจำนวนประชากร การขยายตัวของชุมชน และการอนุรักษ์ทรัพยากรที่เพิ่มมากขึ้น นอกจากนี้ ประโยชน์ของแผนที่ ยังมีต่อการดำเนินกิจกรรมใหญ่ๆ ของมนุษย์ รวมไปถึงมีประโยชน์ในด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และอื่นๆ อีกมากมาย ดังนี้
- ด้านการเมืองการปกครอง นักภูมิรัฐศาสตร์ หรือผู้ที่มีความรู้เรื่องภูมิศาสตร์การเมือง จำเป็นต้องใช้แผนที่ในการศึกษาสภาพทางภูมิศาสตร์ เช่น แนวพรมแดนระหว่างประเทศ และแผนที่อื่นๆ เพื่อการวางแผนการเตรียมรับมือและการแก้ไขสถานการณ์ที่จะเกิดขึ้นได้อย่างถูกต้องและทันท่วงที ทั้งนี้ก็เพื่อการรักษาความมั่นคงของประเทศชาติให้คงอยู่
- การวางแผนทางยุทธศาสตร์ของทหาร ในการจะพิจารณาเพื่อวางแผนยุทธศาสตร์ของทหารนั้น จำเป็นจะต้องใช้แผนที่ที่มีข้อมูลหรือรายละเอียดของสภาพภูมิศาสตร์ ลักษณะภูมิประเทศ และตำแหน่งทางสิ่งแวดล้อม เช่น ระยะทาง ความสูง และเส้นทางที่ถูกต้องและชัดเจน
- ด้านเศรษฐกิจและสังคม ด้านเศรษฐกิจ แผนที่มีประโยชน์ในการใช้วางแผนพัฒนาเศรษฐกิจ เนื่องจากในแผนที่มีข้อมูลทำเลที่ตั้งและแหล่งทรัพยากรที่จำเป็นต่อการพัฒนาเศรษฐกิจให้มั่งคั่งและมั่นคง การนำแผนที่มาใช้จึงช่วยให้การวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและสะดวกมากขึ้น ด้านสังคม แผนที่มีประโยชน์ในการใช้ศึกษาการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมทางสังคมที่มักจะมีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ โดยเฉพาะสภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ และแผนที่ยังสามารถช่วยให้การวางแผนพัฒนาสังคมเป็นไปในแนวทางที่ถูกต้อง
- ด้านสภาพทางภูมิศาสตร์ การศึกษาความเปลี่ยนแปลงทางภูมิศาสตร์จำเป็นต้องใช้แผนที่ทั้งในอดีตและปัจจุบันเปรียบเทียบกัน นำมาหาข้อมูลหรือสมมติฐานของเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น เพื่อที่จะได้เตรียมการวางแผนป้องกันและรับมือกับผลกระทบจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต
- ด้านการเรียนการสอน ในการเรียนการสอนเกี่ยวกับภูมิศาสตร์หรือสภาพแวดล้อม การนำแผนที่มาใช้เป็นสื่อในการเรียนการสอนจะช่วยกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความสนใจ และช่วยให้ผู้เรียนศึกษาและทำความเข้าใจแผนที่ได้ง่ายขึ้น เนื่องจากในแผนที่มีทั้งข้อมูลทางภูมิศาสตร์รวมไปถึงองค์ประกอบต่างๆ อย่างละเอียด ถูกต้อง และชัดเจน ช่วยทำให้ผู้เรียนเห็นภาพมากขึ้น
- ด้านการท่องเที่ยว ปัจจุบันการท่องเที่ยวมีความสำคัญอย่างมาก จะเห็นได้ว่านักท่องเที่ยวจากต่างประเทศที่เข้ามาท่องเที่ยวในประเทศไทยจะนิยมใช้แผนที่เป็นเหมือนคู่มือในการเดินทาง เพราะในแผนที่ระบุเส้นทางไปยังสถานที่ต่างๆ ไว้อย่างละเอียด ทำให้ง่ายและสะดวกต่อการวางแผนการเดินทาง
ภาพประกอบ : pixabay.com